Patanjali Yoga Techniques : योग ही भारतातील प्राचीन विद्या आहे. योग आता जगभरात लोकप्रिय झाला. योग विद्येमुळे आरोग्य चांगली जीवनशैली मिळत आहे. योगाचे अनेक प्रकार आहेत, परंतु पतंजलीची योगसूत्रे सर्वात आवश्यक मानली जातात. योग विद्या एक असा ग्रंथ आहे ज्यामध्ये योगाशी संबंधित सर्व महत्त्वाच्या गोष्टी आणि ते कसे करावे हे स्पष्ट केले आहे. जर एखाद्या व्यक्तीने पतंजलीच्या शिकवणी योग्यरित्या समजून घेतल्या आणि त्यांचे आचरण केले तर तो केवळ शारीरिक तंदुरुस्तीच नाही तर स्पष्ट विचार, भावनिक संतुलन आणि आंतरिक तसेच आध्यात्मिक प्रगती देखील मिळवू शकतो.
पतंजलीचे योग तत्वज्ञान
योगाचे जनक म्हणून ओळखले जाणारे पतंजली यांनी सुमारे इसवी सन 400 पूर्वीची योगसूत्र यात लिहिले आहे. यात एकूण 196 लहान सूत्रे आहेत, जी योगसाधकांना आत्मज्ञानाकडे जाण्याचा मार्ग दाखवतात.
पतंजलीचे तत्वज्ञान योगाच्या आठ भागांवर आधारित आहे, ज्यांना अष्टांग योग म्हणतात. या अवयवांमध्ये नैतिक तत्वे (यम आणि नियम), शारीरिक आसने (आसन), श्वास नियंत्रण (प्राणायाम), इंद्रियांचा त्याग (प्रत्याहार), एकाग्रता (धारणा), ध्यान (ध्यान) आणि अंतिम आत्मसात (समाधी) यांचा समावेश आहे.
पतंजली योग तंत्राचा अवलंब करण्याचे फायदे
पतंजलीने सांगितलेल्या योगासनांचा आणि श्वास घेण्याच्या तंत्रांचा (प्राणायाम) दररोज सराव केला तर तुमच्या शरीरात लवचिकता आणि शक्ती वाढते. यामुळे जुनाट वेदना कमी होण्यास मदत होते. शरिरीक स्थिती सुधारते. रोगांविरुद्ध प्रतिकारशक्ती देखील वाढू शकते.
पतंजली योग शिकवणीमुळे एकाग्रता वाढते. मन शांत करण्यास, ताण कमी करण्यास आणि संज्ञानात्मक कार्य वाढविण्यास मदत करते. धारणा आणि ध्यान केल्याने एकाग्रता वाढण्याची क्षमता वाढते आणि स्मरणशक्ती सुधारते.
यम आणि नियम – जीवन जगण्यासाठीच्या नैतिक मार्गदर्शक तत्त्वांचे पालन करून करुणा, प्रामाणिकपणा, आत्म-शिस्त आणि समाधान विकसित करू शकतात. यामुळे भावनिक लवचिकता वाढते, नातेसंबंध सुधारतात आणि आंतरिक शांतीची भावना निर्माण होते.
योगातील पतंजलीचे अंतिम ध्येय आत्म-साक्षात्कार आहे. ही एक गहन आध्यात्मिक जागृतीची अवस्था आहे. अहंकाराच्या मर्यादा ओलांडून देवाशी एकरूपतेचा अनुभव घेता येवू शकतो. आठ अंगांचे परिश्रमपूर्वक पालन करून, साधक चेतनेच्या या उच्च अवस्थेकडे प्रगती करू शकतात.
