वेब वॉच: ‘सावी’ मूळच्या कथेतील कस घालवलेला रिमेक

चित्रपटसृष्टीच्या भाषेत ‘रिमेक’ म्हणजे मूळ निर्मात्याकडून रीतसर परवानगी घेऊन एखाद्या चित्रपटाची केलेली पुनर्निर्मिती. मूळ चित्रपटाची कथा-पटकथा-संवाद आणि दिग्दर्शन यावरून त्याच किंवा अन्य भाषेत चित्रपट तयार करताना त्या काळातील / त्या देशातील प्रेक्षकांचा विचार करून काही बदल करण्यास परवानगी घेतली जाते. मल्याळम ‘दृश्यम’ चित्रपटाचे हिंदी, तमिळ, कन्नड, तेलगु भाषेत उत्तम रिमेक झाले.

‘लालसिंग चढ्ढा’ हा ‘फॉरेस्ट गम्प’ या उत्कृष्ट चित्रपटाचा अधिकृत पण फसलेला रिमेक होता. अधिकृत परवानगी न घेता कथा-पटकथेमध्ये थोडाफार फेरबदल करुन आपापल्या पद्धतीने दिग्दर्शन केलेला ‘कांटे’ हा चित्रपट ‘रिझर्व्हायर डॉग्ज’ या उत्तम चित्रपटाची भ्रष्ट नक्कल आहे. अनधिकृत रिमेक करण्यापेक्षा मूळ चित्रपटावरून स्फूर्ती घेऊन, त्यातली संकल्पना वापरुन अनेक चित्रपट तयार केले जातात. त्यामध्ये धर्मात्मा (द गॉडफादर), आम्ही सातपुते (सत्ते पे सत्ता – सेव्हन ब्राईडस फॉर सेव्हन ब्रदर्स), नवरा माझा नवसाचा (बॉम्बे टू गोवा), ब्लॅक (द मिरॅकल वर्कर), गजनी (मेमेंटो) अशी असंख्य उदाहरणे देता येतील.

नुकताच नेटफ्लिक्सवर रिलीज झालेला ‘सावी’ हा चित्रपट ‘पोअर इले’ या फ्रेंच चित्रपटाचा अधिकृत रिमेक आहे. फ्रेंचमधील ‘पोअर इले’चा इंग्रजी अर्थ ‘एनिथिंग फॉर हर’. एका शिक्षकाच्या पत्नीला पोलिस खुनाच्या आरोपात निव्वळ संशयावरून अटक करतात आणि तिला तुरुंगातून सोडवण्याचे सगळे अधिकृत मार्ग संपल्यावर हा शिक्षक जो धाडसी प्लॅन करतो, त्याची कथा म्हणजे ‘एनिथिंग फॉर हर’. या चित्रपटाचा हिंदी रिमेक करताना दिग्दर्शक अभिनव देव यांनी ही कथा भारतामध्ये न घडवता लंडनमध्येच राहणाऱ्या ‘सावी’ या भारतीय स्त्रीभोवती उभी केली आहे.

मूळ चित्रपटातील तुरुंगात गेलेल्या पत्नीला सोडवण्यासाठी काहीही करणारा पती असे न दाखवता तुरुंगात गेलेल्या पतीला सोडवण्यासाठी जंग जंग पछाडणाऱ्या पत्नीने केलेला धाडसी प्लॅन असा बदल केला आहे. विशेष म्हणजे, पतीला तुरुंगातून सोडवणारी पत्नी असा बदल करताना तिचे नाव सावी ठेवले आणि शेवटी त्या कथेचा बादरायण संबंध सत्यवान-सावित्री या पौराणिक कथेशी जोडण्याचा हास्यास्पद प्रयत्न केला आहे. अशा प्रकारे अर्धवट भारतीयीकरण करण्यापेक्षा ती कथा भारतामध्ये घडते असे दाखवले असते, तरी चालले असते. पण, भारतीय पत्नीला पोलिस तुरुंगात टाकतात, हे दाखवण्यापेक्षा पिटातल्या पब्लिकसाठी असे बदल केल्यामुळे चित्रपटात कसच उरलेला नाही.

चित्रपट बघायला सुरूवात करताच पहिल्या पाच मिनिटात लंडनचे पोलिस दिसतात, थोड्याच वेळानंतर तिथला तुरुंग दिसतो. विशेष म्हणजे, त्यामध्ये हिंदी बोलणारे अनेक कैदी दिसतात. बघा, भारतीय कुठं कुठं पोहोचलेत! ‘सावी’ची भूमिका करणारी दिव्या खोसला कुमार अभिनयाच्या बाबतीत अगदीच सुमार आहे. हर्षवर्धन राणे या कलाकाराने अभिनयापेक्षा उत्तम शरीरयष्टी राखण्याकडे अधिक लक्ष दिले आहे. अनिल कपूर चित्रपटात असल्यामुळे त्याच्या भूमिकेची लांबी वाढवण्यात आली आहे. दृश्य माध्यमात जे दाखवता येते, तिथे संवादाची आवश्यकता नसते. अनिल कपूरचे चित्रपटातील नाव जयदीप पॉल, कारण तो हिंदी बोलू शकतो; पण इंग्लंडमधला असल्यामुळे पॉल! तुरुंगातून पलायन करण्याचे जे नियोजन तो करत आहे, ते अनिल कपूरच्या आवाजात सांगण्याची आवश्यकता नाही, कारण ते सर्व दिसते. परंतु, हिंदी चित्रपट दिग्दर्शक भारतीय प्रेक्षकांना जणू मूर्ख समजतात. त्यामुळे जिथे तिथे अनावश्यक संवादाची पेरणी करतात.

चित्रपटात अनिल कपूरची भूमिका ‘गोष्टी सांगेन युक्तीच्या चार’ एवढी असला तरीही त्याने नायिकेला संकटातून वाचवण्याचे सीन आहेत. चित्रपटाचा शेवट तर अतर्क्य घटनांनी भरलेला आहे.

‘द इनव्हिजिबल गेस्ट’ या इटालियन चित्रपटाचा ‘बदला’ हा रिमेक करताना त्यात मूळ चित्रपटातील स्त्री पात्र बदला घेते, असे न दाखवता सर्व काही अमिताभ बच्चन केंद्रित दाखवण्यात आले. त्यामुळे हा हिंदी रिमेक मूळ स्पॅनिश चित्रपटाची उंची गाठू शकला नाही. ओटीटीच्या जमान्यात अनेक चित्रपट इंटरनेटवर उपलब्ध असताना रिमेक करण्याचा अट्टाहास कशाला? ‘एनिथिंग फॉर हर’ या चित्रपटाचा रिमेक करताना ‘एनिथिंग फॉर हिम’ असा बदल करून तयार केलेला ‘सावी’ बघण्यापेक्षा फ्रेंच चित्रपटाचा इंग्रजी रिमेक असलेला ‘नेक्स्ट थ्री डेज’ बघावा. त्यामध्ये चित्रपटाचे टेकिंग उत्तम आहेच; शिवाय ‘रसेल क्रो’चा अभिनय बघणे केव्हाही चांगलेच.

(संपर्कः suhass.kirloskar@gmail.com)