Lithium Bauxite Reserves Discovery : ओडिशा या राज्यामध्ये सोन्याचा मोठा साठा सापडला आहे. येथील सोन्याच्या खाणीत उत्खननही सुरू झाले आहे. अशातच आता भारताला जॅकपॉट लागला आहे. भारताच्या मेघालय राज्यात पांढऱ्या सोन्याची खाण सापडली आहे. भारतीय भूगर्भीय सर्वेक्षण (GSI) ला मेघालयातील अनेक जिल्ह्यांमध्ये महत्त्वपूर्ण खनिज साठे सापडले आहेत. यामुळे भाराताच्या अर्थव्यवस्थेला मोठा बूस्टर मिळणार आहे.
जीएसआयच्या शोधांमध्ये मेघालयमधील पश्चिम खासी हिल्सच्या रिमराई भागात बॉक्साईटचे अनेक साठे सापडले आहेत. पूर्व खासी टेकड्यांमधील एका गावाजवळ अतिरिक्त साठे देखील सापडले आहेत. या सर्वेक्षणात गारो हिल्स परिसरात बॉक्साईट खनिजाचे साठे असल्याच्या वृत्तालाही दुजोरा मिळाला आहे. यामुळे राज्याची अॅल्युमिनियम उत्पादन क्षमता आणखी वाढली आहे.
बॉक्साइट हा अॅल्युमिनियम निर्मितीसाठी एक महत्त्वाचा कच्चा माल आहे. राज्याच्या चुनखडी आणि लिथियम साठ्यांसह, हे मेघालयाला खनिज संसाधन विकासासाठी नव्याने सापडलेल्या या खाणी गेम चेंजर ठरतील. एकट्या पूर्व जैंतिया हिल्समध्ये 29 चुनखडीचे ब्लॉक असल्याचे जीएसआयने सविस्तर मूल्यांकनात म्हटले आहे.येथे सुमारे 566.04 दशलक्ष टन साठा आहे. चेरापुंजीमधील एका ब्लॉकमध्ये 71.78 दशलक्ष टन खनिज आहे. एकूणच, मेघालयातील चुनखडीचा साठा आता 5737.82 दशलक्ष टन इतका आहे. या उच्च-गुणवत्तेच्या साठ्यांमुळे राज्याच्या वाढत्या सिमेंट उद्योगाला मोठी चालना मिळेल अशी अपेक्षा आहे.
चेरापुंजीजवळील लिथियमचा शोध ‘लिथियम व्हॅली’चा भाग म्हणून ओळखला जातो. बॅटरी उत्पादन आणि अॅल्युमिनियम-लिथियम मिश्र धातु उत्पादनात लिथियम महत्त्वाची भूमिका बजावते. जीएसआयने जर्मेनियम सारख्या इतर दुर्मिळ पृथ्वी घटकांसाठी देखील संशोधन सुरू केले आहे. यावरून असे दिसून येते की भारताच्या खनिज नकाशात मेघालयाचे महत्त्व वाढत आहे.
या नवीन शोधांमुळे धोरणात्मक उद्योगांसाठी कच्च्या मालाची पुरवठा साखळी सुधारणार आहे. याशिवाय, राज्याला दीर्घकालीन आर्थिक फायदे देखील होणार आहेत. यापूर्वी 30 जानेवारी केंद्राने मेघालयात वैज्ञानिक आणि नियमन केलेल्या दृष्टिकोनातून कोळसा खाणकाम पुन्हा सुरू करण्यास औपचारिक परवानगी दिली होती. हा राज्याच्या खाण धोरणातील एक महत्त्वाचा टप्पा आहे.
मेघालयात कोळसा खाणकाम पुन्हा सुरू झाल्यामुळे राज्यालाही याचा फायदा होणार आहे. केंद्र सरकारने यासाठी परवानगी दिली आहे. मात्र, पर्यावरणाची हानी होऊ नये म्हणून खाणकाम शास्त्रोक्त पद्धतीने करणे महत्वाचे आहे. मेघालयात लिथियमचा शोध ही एक मोठी उपलब्धी आहे. बॅटरी बनवण्यासाठी लिथियमचा वापर केला जातो. या नव्या शोधामुळे इलेक्ट्रिक वाहनांच्या निर्मीताला वेग येईल.
