Difference Between Best By And Use By Expiry Dates on Food: अनेकदा तुम्ही ताक, दही, चीज यासारख्या नाशवंत आणि दुग्धजन्य पदार्थांवर ‘बेस्ट बाय’ची तारीख असते. अनेकदा ही तारीख उलटून गेल्याचं लक्षात आल्यानंतर ती गोष्ट खावी की नाही याबद्दल आपल्या मनात संभ्रम निर्माण होतो. ही गोष्ट खाल्ली तर घातक तर ठरणार नाही ना? असा प्रश्न आपल्याला पडतो.
या तारखा सांगतात काय?
आता खरं सांगायचं झालं तर या क्षेत्रातील तज्ज्ञांच्या माहितीप्रमाणे, अन्नाच्या पाकीटांवरील तारखा या प्रत्यक्षात अन्न खाण्यासाठी धोकादायक आहे की नाही याबद्दलची फारशी माहिती देत नाहीत तर पदार्थांच्या गुणवत्तेबद्दल ते सांगत असतात. एखादी तारीख उलटून गेली असेल तर ती वस्तू वापरताना लोकांच्या मनात भीती निर्माण होते. त्यामुळे ते अन्न वाया जातं. नेमक्या या तारखा काय सूचित करतात ‘बेस्ट बाय’, ‘युज्ड बाय’ आणि ‘बेस्ट बिफोर’मध्ये काय फरक असतो? या आणि अशा अनेक प्रश्नांबद्दल सविस्तर जाणून घेऊयात…
अन्नाच्या पाकिटांवरील लेबल्सचा प्रत्यक्षात अर्थ काय आहे?
तज्ज्ञांच्या मते, अन्नपदार्थांच्या उत्पादनांवरील तारखा उत्पादकाने लिहिलेल्या असतात. या तारखांचा सरकारशी काहीही संबंध नसतो. अशा तारखा लिहिणं हे पूर्णपणे ऐच्छिक आहेत. या पाकिटांवरील तारखा ग्राहकांना आणि किरकोळ विक्रेत्यांना आतील अन्नपदार्थांच्या सुरक्षततेचे मूल्यांकन करण्यासाठी छापल्या जात नाहीत, असं तज्ज्ञ सांगतात. उत्पादनाची उच्च गुणवत्ता किंवा ताजेपणा दर्शविण्यासाठी या तारखा नमूद केलेल्या असतात.
उत्पादक सहसा विविध वैज्ञानिक चाचण्यांचा वापर करतात. ज्या पदार्थांची गुणवत्ता निश्चित करण्यात मदत करतात. काही सामान्यतः वापरल्या जाणाऱ्या वाक्यांचा अर्थ पुढीलप्रमाणे आहे:
Best By or Best if Used By/Before
ग्राहकांना उत्पादनाची सर्वोत्तम चव आणि गुणवत्ता कधीपर्यंत टिकून असेल हे समजण्यासाठी ‘Best By or Best if Used By/Before’ अशा शब्दांचा वापर केला जातो.
Use By
या शब्दाचा अर्थ असा आहे की, आतील पदार्थ या तारखेपर्यंत वापरल्यास उत्पादनाची सर्वोच्च गुणवत्ता सुनिश्चित करता येईल. त्या तारखेनंतर उत्पादनाची गुणवत्ता खालावत जाते असा अर्थ घेता येईल. ही तारीख उत्पादनांची सुरक्षितता तारीख नसते हे लक्षात घेतलं पाहिजे.
Sell By
विक्रीद्वारे हे इन्व्हेंटरी व्यवस्थापनाच्या उद्देशाने छापले जाते. किरकोळ विक्रेत्याने उत्पादन किती काळ डिस्प्लेवर ठेवावे याची तारीख दर्शवते.
अन्न खाण्यास सुरक्षित आहे की नाही हे तुम्हाला कसे कळेल?
तज्ज्ञांच्या मते, दूध, मांस किंवा अगदी सहजपणे खराब होणारे अन्नपदार्थ, तुम्ही कोणत्याही सुरक्षिततेच्या चिंतांशिवाय एक आठवडा किंवा दहा दिवसांनी Use By तारखेनंतर सुरक्षितपणे खाऊ शकता.
फ्रीजरमध्ये ठेवलेले अन्न अनिश्चित काळासाठी टिकू शकते; तथापि, काही महिन्यांनंतर तुम्हाला त्या पदार्थांच्या दर्जामध्ये फरक पडल्याचा आणि चव कमी झाल्यासारखं वाटू शकतं.
कॅनमध्ये पॅक केलेले अन्न आणि इतर अन्न ज्यामध्ये धान्य, पास्ता आणि कुकीज यांचे पॅकेजिंग खराब झालेले नसेल तर बहुतेकदा ते वर्षानुवर्षे खाण्यास सुरक्षित असतात. मात्र कालांतराने अशा पदार्थांची गुणवत्ता कमी होऊ शकते.
डॉक्टर असेही म्हणतात की जरी बहुतेक लोक आजारी न पडता खराब झालेले अन्न पचवू शकतात, तरीही जर एखाद्याची रोगप्रतिकारक शक्ती कमी असेल तर अशा लोकांना मळमळ आणि अतिसारसारखी लक्षणे दिसण्याची धोका असतो.
अन्न सुरक्षित आहे की नाही हे तपासण्यासाठी अन्न तपासताना खालील गोष्टींचा विचार करा
बुरशी
दुर्गंधी
पदार्थांचा रंग बदलणे
पदार्थाला पाणी सुटणे
अन्न खराब न होता जास्त काळ कसे टिकवायचे?
ताजे मांस आणि कोंबडी फ्रिजमधील इतर पदार्थांपासून दूर ठेवा.
रेफ्रिजरेटरच्या दारात अंडी आणि दूध साठवू नका.
पॅन्ट्रीच्या वस्तू थंड, कोरड्या जागी ठेवा जिथे भरपूर हवा असते.
नाशवंत वस्तू डीप फ्रीजमध्ये ठेवा.
केळी कधीही इतर पदार्थांसोबत ठेवू नका, कारण ती लवकर पिकतात.
अगदी रेफ्रिजरेटरमध्येही फळे भाज्यांपासून वेगळी ठेवा.
केवळ नमूद केलेल्या तारखांवर अवलंबून राहू नका.
(Disclaimer – येथे दिलेली माहिती घरगुती उपचार आणि सामान्य माहितीवर आधारित आहे. ती स्वीकारण्यापूर्वी वैद्यकीय सल्ला घेणे आवश्यक आहे. ZEE 24 तास याला दुजोरा देत नाही.)
